Diepe crisis bij UWV: beoordelingen en uitkeringen massaal fout

Tienduizenden mensen zijn de dupe van ernstige fouten bij het UWV. Niet alleen kregen velen een verkeerde uitkering, maar ook medische keuringen blijken structureel gebrekkig te zijn. De impact op levens is groot, en het probleem lijkt groter dan ooit gedacht. Medische beoordelingen, arbeidsdeskundige rapporten en administratieve processen schieten ernstig tekort, met verstrekkende gevolgen voor duizenden Nederlanders. 

In het kort: 

• Tienduizenden foutieve uitkeringen: veel mensen ontvingen jarenlang een te hoge of te lage uitkering. 

• Problemen bij medische beoordelingen: verzekeringsartsen volgen vaak niet de voorgeschreven richtlijnen, wat leidt tot foutieve arbeidsongeschiktheidspercentages. 

• Interne signalen genegeerd: medewerkers sloegen alarm, maar de problemen worden al jaren genegeerd door de leiding van het UWV. 

Grote hersteloperatie, maar problemen liggen dieper 

Het UWV kondigde aan dat de dossiers van tienduizenden mensen opnieuw worden beoordeeld na fouten bij de toekenning van WIA-uitkeringen. Mensen kregen soms te veel of juist te weinig uitbetaald. Het UWV heeft tot eind 2024 de tijd genomen om een herstelplan op te stellen, waarna de mensen die te weinig hebben ontvangen hun geld terugkrijgen. 

Deze hersteloperatie richt zich echter alleen op de eindfase van het keuringstraject. Uit nieuwe informatie blijkt dat de problemen veel dieper liggen, vooral bij de medische en arbeidsdeskundige beoordelingen, waar structureel fouten worden gemaakt. 

Medische beoordelingen: “dit klopt niet” 

Uit interne documenten blijkt dat bij veel medische beoordelingen al direct fouten worden gemaakt. Een voormalig arbeidsdeskundige bij het UWV, vertelde aan het AD dat hij vaak twijfels had bij de medische beoordelingen die hij moest verwerken. “Het was bijna dagelijkse kost dat hij dacht: dit klopt niet. “

Wanneer een verzekeringsarts de beperkingen van een cliënt vaststelt, bepaalt de arbeidsdeskundige welke beroepen iemand nog kan uitoefenen. Als de beperkingen niet goed worden vastgesteld, leidt dit tot verkeerde adviezen over het arbeidsongeschiktheidspercentage. De arbeidsdeskundige kon naar eigen zeggen niets anders doen dan mensen adviseren om in bezwaar te gaan, waarna hij verderging naar het volgende dossier. 

Onzorgvuldigheid in Medische Rapporten 

De problemen bij het UWV zijn al jaren bekend. Uit een steekproef van medische beoordelingen in 2022 bleek dat bij zes UWV-kantoren slechts 20% tot 25% van de beoordelingen juist was. Bij de best presterende regio’s was de helft van de beoordelingen correct. 

In sommige gevallen houden verzekeringsartsen zich niet aan de richtlijnen, wat grote gevolgen heeft voor de cliënten. Uit een intern onderzoek naar twaalf dossiers van een specifieke verzekeringsarts blijkt dat in geen enkel dossier de voorgeschreven onderbouwing aanwezig was. In drie gevallen was dit minder schadelijk omdat de cliënten ernstig ziek waren, maar in de andere negen gevallen leidde dit tot ernstige fouten. 

Fouten in voorschotten en keuringstrajecten 

Niet alleen de medische beoordelingen gaan mis. Ook bij het verstrekken van voorschotten aan WIA-cliënten worden regelmatig fouten gemaakt. Uit een rapport van december 2021 bleek dat bij bijna 60% van de voorschotten een fout bedrag was vastgesteld, wat leidde tot financiële problemen voor cliënten. 

Recente cijfers uit 2023 tonen aan dat slechts 52% van de WIA-beoordelingen correct is uitgevoerd. Maar liefst 23% van de beoordelingen was fout en 25% moest nader worden beoordeeld. Dit wijst op systematische fouten binnen het UWV. 

Interne signalen genegeerd 

Verschillende medewerkers van het UWV hebben de afgelopen jaren intern alarm geslagen over de fouten. Twee voormalig verzekeringsartsen, beschrijven een werkomgeving waarin fouten bijna onvermijdelijk waren. Een van de artsen gaf aan dat hij “jaren geleden al stopte met het proberen te begrijpen van de uiteindelijke uitkomsten” van beoordelingen. Volgens hem kregen cliënten met dezelfde kwalen regelmatig uiteenlopende beoordelingen, afhankelijk van welke arts ze zagen. 

Hervorming van de WIA en politieke aandacht 

De problemen bij het UWV hebben inmiddels ook de aandacht van de politiek. In recente kamerbrieven bevestigde het kabinet dat de hervorming van de WIA een urgente kwestie is. Dit najaar wordt een update verwacht over de problemen rondom sociaal-medische beoordelingen, waarbij een ingreep bij het UWV niet wordt uitgesloten. 

Ondanks kritische mediaberichten en vragen van partijen als CDA en GroenLinks-PvdA, ziet het kabinet echter niets in het oprichten van een nieuwe, onafhankelijke medische keuringsdienst. Minister Van Hijum (SZW) geeft aan dat verdere hervormingen binnen het UWV plaatsvinden, zoals de overgang naar sociaal-medische centra (SMC’s). Dit proces wordt nauwlettend gevolgd, maar de regering blijft vasthouden aan het huidige systeem. 

Uitdagingen bij Post-Covid WIA-beoordelingen 

Naast de bredere problemen bij de WIA-keuringen is er een extra uitdaging ontstaan bij de beoordeling van werknemers met post-Covid klachten. Uit recente cijfers van het UWV blijkt dat 83% van de mensen met langdurige post-Covid symptomen een WIA-uitkering toegewezen krijgt. Dit hoge percentage wijst erop dat verzekeringsartsen bij deze groep vaak tot de conclusie komen dat arbeidsongeschiktheid gerechtvaardigd is. 

Toch blijft de beoordeling van post-Covid klachten lastig. Verzekeringsartsen oordelen verschillend over deze aandoeningen vanwege de uiteenlopende klachten per persoon en de nog in ontwikkeling zijnde wetenschappelijke kennis. Om meer consistentie te krijgen in de beoordelingen, werkt het UWV aan een factsheet en worden in oktober nascholingsdagen georganiseerd voor verzekeringsartsen. Dit moet ervoor zorgen dat zij beschikken over de laatste wetenschappelijke inzichten. 

Wat moet er gebeuren? 

De fouten binnen het UWV raken tienduizenden mensen, waaronder veel werknemers die onterecht zijn gekeurd of een verkeerde uitkering ontvingen. Dit kan leiden tot financiële problemen, stress en onzekerheid, wat ook de werksituatie beïnvloedt. Werkgevers spelen een cruciale rol in het ondersteunen van hun medewerkers tijdens bezwaarprocedures. 

Als arbodienst kan Uitgedokterd werkgevers helpen door dossiers van werknemers te controleren, bezwaarprocedures op te stellen en juridische hulp te bieden. Door snel actie te ondernemen, kunnen werkgevers voorkomen dat hun medewerkers in langdurige onzekerheid blijven en verdere verzuimkosten vermijden. Wacht niet te lang en laat de beoordelingen controleren om tijdig in bezwaar te gaan en verdere schade te beperken. 

Bron: AD en RSC