De uitkeringstsunami 'WIA'

De uitkeringstsunami ‘WIA’ is en wordt een groot probleem voor werkgevers en (ex-)werknemers in Nederland. Het brengt grote financiële gevolgen met zich mee en zal leiden tot een storm van overige (on)zichtbare problematiek. Het fundament van deze tsunami zijn de achterstanden in keuringen van WIA aanvragen bij het UWV en daarnaast de verwachte extra instroom als gevolg van Long COVID bij de poort van de WIA.

Achterstanden UWV

Al geruime tijd kampt UWV met tekorten aan verzekeringsartsen. Een gevolg van deze achterstanden is dat WIA-keuringen niet tijdig plaatsvinden. Hierdoor moeten (ex-)werknemers langer wachten op hun beslissing. Het is onwenselijk om deze groep mensen in onzekerheid te laten, doordat UWV achterstanden heeft en zij (maanden) moeten wachten op een beslissing en een (mogelijke) uitkering. 

Gelukkig worden er voor deze groep mensen voorschotten uitgekeerd, zodat zij in deze tijd niet zonder inkomsten komen te zitten. UWV noemt deze voorschotten: WGA. Dat is de uitkering die volgens de WIA pas kan worden vastgesteld nadat een verzekeringsarts van UWV samen met een arbeidsdeskundige hebben beoordeeld dat iemand minstens 35% arbeidsongeschikt is, maar dat de mate van arbeidsongeschiktheid niet duurzaam is. Als een voorschot matcht met de beslissing is er niets aan de hand, maar stel dat een (ex-)werknemer niet WGA-gerechtigd blijkt te zijn wie betaalt deze voorschotten dan? Juist, de werkgever. Je kunt deze voorschotten namelijk moeilijk terugvorderen bij de (ex-)werknemer.

Voorschot verhaald op werkgevers

Per 1 januari, is het als gevolg van de Verzamelwet SZW 2022, zo dat dit voorschot wordt gezien als een toegekende WGA-uitkering en dat wordt door UWV verhaald op werkgevers. Wanneer deze werkgever eigen risicodrager voor de WGA is, krijgt hij die uitkering direct voor zijn kiezen. De werkgever die geen eigen risicodrager is, moet heel goed opletten dat het voorschot over 2 jaar niet alsnog ten onrechte aan hem wordt doorberekend. 

Voor de beeldvorming: in 2020 zijn er 3326 voorschotten onterecht uitgekeerd, waarvan 1497 niet konden worden verrekend met een andere uitkering. UWV heeft aangegeven in 2020 gemiddeld 3 maand achter te lopen en dit resulteert in een schade van €9,3 miljoen waar de werkgevers voor opdraaien. Uit een ander document van UWV blijkt dat de duur en het aantal voorschotten, en daarmee de schade voor werkgevers, in 2021 alleen maar is opgelopen. Mijn verwachting is dat dit voor 2022 alleen maar meer uitloopt, omdat de eerste effecten van de Coronacrisis bij de poort van de WIA zichtbaar zullen worden. Ik ben benieuwd wat de hoogte van de schade zal zijn en hoelang werkgevend Nederland dit zoute zeewater nog slikt. 

Long COVID

COVID-19, een virus dat grote impact heeft op de Nederlandse samenleving, gaat waarschijnlijk ook een belangrijke rol spelen in de uitkeringstsunami ‘WIA’. Er is naar verwachting een forse stroming op komst van zieke (ex-)werknemers met de diagnose Long COVID die de WIA-poort bereikt. Een deel van deze mensen is tijdens de Coronacrisis werkzaam geweest in de frontlinie en dreigen nu hun baan en een groot deel aan inkomsten te verliezen. 

Het moet toch niet kunnen dat mensen die in de frontlinie hebben gestreden tijdens de crisis, straks een extra crisis erbij hebben? Deze mensen moeten naast de (para)medische zorg, die tijdelijk wordt toegelaten tot de basisverzekering, ook financieel worden bijgestaan om hun hoofd boven water te kunnen houden. De politiek kan en moet hier een belangrijke rol in gaan spelen door de getroffenen hulp te bieden. 

Naast de impact op de zieke (ex-)werknemers heeft het ook impact op werkgevers. Zij dragen gedurende 12 jaar (maximaal) de kosten van de loondoorbetaling en/of de uitkeringen van deze groep mensen. Op basis van een modaal inkomen kost een werkgever de volledige 12 jaar €200.000 per instromer. Dit is een enorme last voor werkgevers. Helemaal voor werkgevers die al in de problemen zitten door allerlei effecten van COVID-19 op hun onderneming. COVID-19 is een samenlevingsprobleem en de lasten ervan zullen moeten worden gedragen door de samenleving.

Kortom, de uitkeringstsunami ‘WIA’ zorgt en gaat voor genoeg problematiek zorgen in Nederland. Ik ben heel erg benieuwd wanneer en of hier iets aan gedaan gaat worden.

Met dank aan: Luuk Wilting